Casablanca

Meczet Hassana II

Casablanca znajduje się w zachodniej części Maroka na brzegu Oceanu Atlantyckiego niedaleko od stołecznego Rabatu. To najgęściej zaludnione miasto kraju; liczy sobie ponad 3 miliony mieszkańców. Casablanca jest finansową stolicą Maroka – to właśnie tutaj żyje i pracuje większa część marokańskiej finansjery.

Historia Casablanki

W przekładzie z hiszpańskiego Casablanca oznacza „białe miasto”. Nazwa ta ma dość długą historię. W średniowieczu znajdowała się tutaj niewielka berberyjska osada znana jako Anfa. W 1468 roku została ona zniszczona przez Portugalczyków, którzy następnie odbudowali miasto w 1515 roku. W 1755 roku miasto znowu trzeba było odbudowywać praktycznie od zera po strasznym trzęsieniu ziemi, które zniszczyło znaczną część zabudowań. Zgodnie z wolą sułtana Muhammada Ben-Abdullaha nowa osada otrzymała nazwę Dar El Beida, co oznacza w przekładzie „biały dom”. Nieco później wszedł do obiegu i utrwalił się hiszpański wariant tej nazwy – Casablanca.

W 1907 roku Casablanka znalazła się pod francuską okupacją, co, nawiasem mówiąc, miało bardzo pozytywny wpływ na tempo jej rozwoju. Wokół starego marokańskiego miasta szybko wyrosły budynki urzędowe i osiedla mieszkalne, rozpoczął się handlowy i gospodarczy rozkwit Casablanki. W czasie drugiej wojny światowej Casablanka służyła jako jedna z głównych baz przerzutowych dla wojsk sojuszniczych lądujących w Afryce.

W 1956 roku Maroko zostało ogłoszone niezawisłym państwem i Francuzi zostali zmuszeni do opuszczenia kraju. Zdarzenie to spowodowało ogromne trudności gospodarcze, jednak decyzja, by postawić na rozwój przemysłu i turystyki, z czasem przywróciła miastu dawną świetność.

Obecnie Casablanca jest jednym z najważniejszych ośrodków handlowych Afryki Północnej. Miasto może pochwalić się największym sztucznym portem na świecie, supernowoczesnym lotniskiem międzynarodowym, mnóstwem wspaniałych drapaczy chmur, a także rozwiniętą siecią kolejową i drogową łączącą Casablankę z resztą świata.

Casablanca jest głównym ośrodkiem finansowym kraju. Większa część transakcji bankowych dokonywanych w Maroku jest zawierana właśnie w Casablance. Jest to także duży ośrodek przemysłowy (podstawowe gałęzie przemysłu to połów i obróbka ryb, produkcja mebli, materiałów budowlanych, wyrobów tytoniowych).

Śródmieście Casablanki

Centrum Casablanki tworzą dwa place: des Nations Unies i oddalony około kilometra na południe plan Muhammada V. Łączy je ze sobą, a także z innymi częściami miasta, sieć szerokich, ruchliwych bulwarów.

Plac des Nations Union (Narodów Zjednoczonych) był kiedyś małym targowiskiem, z którego na początku XX wieku uczyniono modne miejsce otoczone handlowymi arkadami, modnymi restauracjami i luksusowymi hotelami.

Plac Muhammada V z kolei pełni funkcję centrum administracyjnego i biznesowego. Na jego obrzeżach znajdziemy dużą liczbę kawiarni, które stały się znakomitym miejscem dla tych, którzy znajdują upodobanie w obserwowaniu przejawów życia miejskiego.

Oba place łączy aleja Hassana II.

Na południowy zachód od placu Muhammada V znajduje się największy park publiczny Casablanki de la Ligue Arabe (Ligi Arabskiej) zaprojektowany przez francuskiego architekta Alberta Laprade’a (1883-1978). Jest ulubionym miejscem przechadzek zarówno turystów, jak i mieszkańców miasta. Park powstał w 1930 roku.

Od strony północnej park zamyka katedra Sacré-Coeur (Najświętszego Serca), która jest wspaniałym przykładem architektury mauretańskiej. Jej projektantem był Francuz Paul Tournon (1881-1964). Obecnie świątynia, która przez wiele lat była miejscem obrzędów, pełni funkcję ośrodka kultury. Zwiedzający nie powinni zapomnieć o wspięciu się na wieżę, skąd roztacza się zapierający dech w piersiach, najpiękniejszy widok na Casablankę.

Wejście do medyny, Casablanca Stara medyna, Casablanca

Na północ od placu des Nations Unies rozciąga się wspaniała stara medyna lokalnie zwana z francuska ancienne. To obszar składający się z labiryntu zaułków i uliczek, opleciony resztkami murów obronnych; jest jednym z najstarszych fragmentów miasta. Różni się ona wyraźnie od innych marokańskich medyn dzięki naleciałościom architektury kolonialnej, przeważającym nad arabsko-muzułmańskimi.

Medyna ciągnie się w stronę portu aż do miejsca, gdzie wznosi się odrestaurowany bastion, obok zaś sanktuarium Sidi Kairouaniego kryjące doczesne szczątki patrona Casablanki.

Meczet Hassana II, Casablanca

Żadnej wizyty w mieście nie będzie można uznać za udaną, jeśli nie zwiedzi się meczetu Hassana II. piątego co do wielkości na świecie. Meczet Hassana II posiada najwyższy na świecie minaret. W związku z tym jest to również najwyższa świątynia na naszej planecie. Minaret ma dwieście metrów wysokości – piramida Cheopsa jest o trzydzieści metrów niższa, a bazylika Świętego Piotra (w Watykanie) – czterdzieści. W meczecie Hassana II może modlić się jednocześnie dwadzieścia tysięcy osób, dodatkowe osiemdziesiąt tysięcy może bez problemu pomieścić się na placu wokół meczetu.

Meczet powstał za panowania króla Hassana II panującego od 1961 do 1999 roku. Budowa meczetu kosztowała w sumie 800 milionów dolarów; pieniądze pochodziły wyłącznie z datków wierzących. Podłoga meczetu pokryta jest płytami ze złocistego marmuru i zielonego onyksu, pomieszczenie modlitewne zdobi 78 kolumn z różowego granitu, centralną część dachu można rozsunąć, odsłaniając przed wierzącymi czyste błękitne niebo.

Meczet Hassana II jest jednym z nielicznych meczetów w Maroku, do których mogą bez problemu wchodzić niemuzułmanie. Ażeby dostać się do środka, wystarczy kupić bilet za około 10 dolarów amerykańskich. Dodatkową atrakcją jest fakt, że wewnątrz meczetu nie zabrania się robić zdjęć.

Na wschód od meczetu, na obszarze sąsiadującym z medyną, w dzielnicy Sidi Belyout rozciąga się wielki port. Niedaleko na południe od śródmieścia znajduje się Villa des Arts – muzeum sztuki współczesnej wystawiające sztukę artystów z Maroka i z zagranicy.

Okolice śródmieścia

Dzielnice, które otaczają śródmieście są równie ciekawe. Na zachodzie znajdują się Bourgogne i Anfa. Słyną one z długich, szerokich bulwarów, przy których stoją kosztowne rezydencje otoczone palmami, które podkreślają ich ekskluzywność. Również na zachodzie, jakieś sześć kilometrów od centrum, wzdłuż Atlantyku rozciąga się Aïn Diab. Jest to dzielnica pełna hoteli, restauracji, klubów i barów, w których przesiadują młodzi, najczęściej zamożni, nowocześni Marokańczycy. Warto wybrać się także do I’Oasis. kwadrans jazdy samochodem na południe od centrum. Znajduje się tam wyśmienite Marokańskie Muzeum Judaizmu. które prezentuje niezwykle bogatą i różnorodną kulturę Żydów Maroka i regionu.

Dzielnica Habous, Casablanca

Niezwykle ciekawa jest także Quartier Habous. Dzielnica otoczona jest murami przypominającymi te otaczające medynę. W ich obrębie czekają na turystów pasaże handlowe, domy, bazary, a także parki publiczne. Całość powstała w latach trzydziestych XX wieku. W dzielnicy można się natknąć na pracujących rękodzielników wytwarzających tradycyjne wzory ceramiki, galanterię skórzaną, meble i dywany.

Casablanca i art déco

Płytki zellij, Casablanca

Art déco to styl w architekturze, malarstwie, grafice, a także w architekturze wnętrz, który rozwinął i rozprzestrzenił w Europie w latach 1919-1939. Styl art déco był reakcją na secesję, sprzeciwem wobec typowego dla sztuki secesyjnej braku dyscypliny przestrzennej. Styl ten charakteryzował się klasycyzującym zgeometryzowaniem i dążeniem do syntetycznego ujmowania form, poszukiwaniem piękna w funkcji przedmiotu użytkowego i jasności przekazu w grafice czy malarstwie. Żywą i jasną kolorystykę odziedziczył po fowizmie. Szczyt popularności owego stylu przypadł na lata dwudzieste XX wieku. W latach trzydziestych XX wieku art déco powoli ustępował na rzecz nowego stylu, Bauhausu, szkoły, która stała się pierwszą wyższą uczelnią nowoczesnego projektowania i studiowania sztuk pięknych. W okresie intensywnej rozbudowy i przebudowy Casablanki projektanci często sięgali do kanonu art déco, nie odżegnując się przy tym od wpływów mauretańskich. W rezultacie powstały imponujące gmachy bogato zdobione zellij (są to małe płytki terakoty, pomalowane i pokryte szkliwem; płytki te układa się w geometryczne wzory. które umieszcza się następnie w gipsie lub tynku) i stiukami przedstawiającymi motywy roślinne i esy-floresy, wieńczone kopułami, nie rezygnujące z łuków, z balkonami dekorowanymi kunsztowną kamieniarką albo żeliwnymi detalami.

Konferencja w Casablance

Nieistniejący już dzisiaj hotel Anfa w Casablance zapisał się w historii świata dzięki tzw. Konferencji w Casablance. Miały tutaj miejsce tajne rokowania trwające od 14 do 24 stycznia 1943 roku. Miały one na celu opracowanie strategii aliantów dotyczącej II wojny światowej w Europie. Na konferencji obecni byli prezydent USA Franklin D. Roosevelt, premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill oraz stojący na czele francuskiego rządu emigracyjnego Charles de Gaulle. Na konferencję został także zaproszony Józef Stalin, jednak odmówił przybycia ze względu na trwającą wówczas bitwę Stalingradzką. Początkowo przybycia odmawiał również de Gaulle, dopóki Churchill nie zagroził, że za przywódcę Francuzów uzna Henriego Girauda. Ten ostatni również uczestniczył w konferencji. Przywódcy uczestniczący w konferencji zażądali bezwarunkowej kapitulacji państw Osi, zgodzili się na utworzenie drugiego frontu w Europie w 1944 roku, zgodzili się zająć Sycylię i Włochy, powołali wspólne dowództwo Wolnych Francuzów, zgodzili się na nasilenie bombardowań Niemiec. Prezydent Roosevelt ogłosił Amerykanom wyniki konferencji w przemówieniu radiowym 12 lutego 1943 roku. Następne konferencje odbyły się w Kairze, Teheranie, Jałcie i Poczdamie. Niemcy dowiedzieli się o konferencji wcześniej, ale błędnie odczytali jej miejsce; sądzili, że odbędzie się ona w Białym Domu w Waszyngtonie, nie zaś w Casablance (hiszp. „biały dom”) w Maroku.